Tweede Kamer: breek macht Albert Heijn en Jumbo

Bremmer 19-8-14 – AD

Boeren en tuinders moeten beter beschermd worden tegen de steeds groter wordende macht van Albert Heijn, Jumbo en andere grote supermarkten.

Er tekent zich een Kamermeerderheid af voor een nieuwe toezichthouder naar Brits voorbeeld die controleert of de supers hun macht niet misbruiken. Het CDA komt deze week met een plan dat in ieder geval al de steun van PvdA, SP en ChristenUnie krijgt. ‘In feite dicteren supermarkten met hun vijf inkooporganisaties nu wat er in de schappen ligt en hoeveel dat moet kosten’ zegt CDA-kamerlid Jaco Geurts, zelf vroeger varkenshouder. ‘Boeren kunnen in theorie weigeren, maar dan riskeren ze een grote afnemer kwijt te raken.’

Hij wijst op Albert Heijn en Jumbo die in het verleden hun leveranciers eenzijdig prijsverlagingen opdroegen. ‘Agrariërs verdienen daardoor nauwelijks nog een eerlijke boterham, ook het aanbod in de supers verschraalt.’ Een toezichthouder Eerlijke Handel Landbouw & Visserij kan hier wat aan doen, meent hij. Verder kunnen daar geschillen worden voorgelegd.   Geurts heeft verder forse kritiek op de Autoriteit Consument Markt (ACM), die slechts kijkt of consumenten de laagst mogelijke prijs betalen in de winkel. ‘De ACM moet ook het belang van landbouwers mee gaan wegen.’

Steun
Het CDA krijgt steun van veel fracties in de Tweede Kamer. Zij willen de door de handelsboycot toch al zo geplaagde boeren en tuinders tegemoet komen. ‘Dit roepen wij al jaren. Supermarkten bepalen nu wat wij eten,’ stelt Sjoera Dikkers (PvdA). ‘Wij staan welwillend tegenover een toezichthouder.’

Carla Dik van de ChristenUnie wijst er op dat  een eerder afgesproken gedragscode tussen supers en landbouw totaal niet werkt.   Vraag is wat grootste coalitiepartij VVD doet. Tot nu toe zijn de liberalen altijd tegen maatregelen geweest die de macht van supermarkten inperken. De SP is sceptisch of de PvdA straks daadwerkelijk de plannen steunt. ‘Dat wil ik eerst nog zien,’ zegt Sharon Gesthuizen. ‘Dit probleem speelt al zo lang.’

Familiebedrijven
Behalve steun kunnen de christendemocraten ook op een sneer rekenen. ‘Toen ze in het kabinet zaten, waren ze altijd tegen,’ zegt Gerard Schouw (D66) fijntjes. ‘Ik ben blij dat ze om zijn.’ Schouw pleit zelf overigens niet voor een nieuwe toezichthouder. ‘De ACM moet dit er bij gaan doen, als Kamer kunnen we ze daartoe opdracht geven.’

Geurts hoopt dit najaar zaken te kunnen doen. ‘Ik maak me echt zorgen over onze voedselzekerheid op de lange termijn. Iedereen vindt het maar anzelfsprekend dat er voldoende voedsel in de schappen ligt voor een lage prijs, maar dat is het niet.’ Volgens Geurts stoppen steeds meer familiebedrijven er mee omdat er geen eerlijke boterham meer te verdienen is.   Het CDA wijst op het economisch belang van de sector. Jaarlijks exporteren boeren voor 86 miljard euro. Daarmee zijn de goed voor 9 procent van onze totale economie.