Nieuwsbrief De Varkenspraktijk sept 2017: Groeipijn

Voor elk varkensbedrijf worden er minstens één maal per jaar een bedrijfsgezondheidsplan en een behandelplan opgesteld. Het gezondheidsplan bevat een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten op het gebied van gezondheid en de aanpak hiervan. Ook staat hierin het antibioticagebruik van voorgaande perioden benoemd. Het gezondheidsplan is natuurlijk echt maatwerk, elk bedrijf heeft zo zijn sterke en zwakke punten.

Het bedrijfsbehandelplan is een overzicht van de gebruikte vaccinaties, biggenbehandelingen en antibiotica inzet per aandoening. Het gebruik is erg verschillend per bedrijf, maar de keuze van antibiotica komt meestal wel overeen.

Zo wordt bijvoorbeeld een kreupel vleesvarken op de meeste bedrijven met de zelfde soort antibiotica en pijnstiller behandeld. Het gaat dan meestal om een individueel dier in een afdeling. Vaak is dat dan een streptococcen infectie of een ontstoken wond.

Anders wordt het wanneer we twijfels hebben over meerdere dieren tegelijk. Soms is er op het eerste gezicht niet veel te zien maar als je wat langer kijkt zie je dat sommige varkens maar moeilijk overeind komen, stijf lopen, wat dunner zijn en de stand van de poten is wel eens discutabel.

Direct na opleg is het logisch dat de dieren soms wat stijf lopen, ze hebben gewoon spierpijn als gevolg van veel rennen en rangorde gevechten met nieuwe hokgenoten.

Anders is het wanneer de varkens al meerdere weken op het bedrijf aanwezig zijn. Bij snel groeiende varkens zien we deze vage kreupelheidsproblemen wel eens. Soms gaan deze gepaard met dikke gewrichten. De aandoening kan puur infectieus zijn. Een gewrichts-mycoplasma is dan vaak de boosdoener. Het is niet dezelfde bacterie als de mycoplasma die longontsteking veroorzaakt. De gebruikelijke vaccinatie werkt daardoor helaas niet tegen de gewrichtsmycoplasma. Het is vaak een weerstandsprobleem, waardoor de varkens gevoeliger worden voor infectie. Dit kan versterkt worden in stress situaties of wanneer het voer niet goed genoeg aansluit bij de behoeftes van deze snel groeiende dieren.

Meer dan 1 kilo groei per dag

Ondanks dat bij sectie de kiem in de gewrichten aangetoond wordt is de oorzaak vaak veel complexer.

Vleesvarkens die een maand of 4 oud zijn kunnen meer dan een kilo per dag groeien. Logisch dat dit veel vraagt van onder andere de ontwikkeling en groei van de botten.

Bot groeit vanuit de groeischijven. Deze schijven bevinden zich aan het uiteinde van de botten, bij de gewrichten en zorgen voor de lengte groei maar ook de verkalking. Hier gaat het bij dieren in de groei wel eens fout. De aanvoer van voedingsstoffen die zorgen voor een goede botontwikkeling wordt belemmerd doordat de bloedvoorziening naar de groeischijven toe nog onvoldoende is. Het dier groeit zo hard dat het lichaam de aanleg van de bloedvaatjes die hiervoor nodig zijn niet bij kan benen.

Logisch dus wanneer de voedingssamenstelling niet optimaal is dit probleem eigenlijk versterkt wordt.

Het calcium moet vlot uit het voer opgenomen kunnen worden om in de groeischijven vastgelegd te worden in het nieuwe botweefsel. Naast calcium is fosfor en vitamine D van belang. Aanzuren van voer en water kan een negatief effect hebben. Er wordt dan namelijk calciumfosfaat uit de botten onttrokken om zuur te bufferen.  Hier is nog niet veel van bekend maar zeker iets om rekening mee te houden bij kreupele varkens.

Pijn bij opgroeiende dieren heeft naar mijn mening niet altijd alleen maar te maken met zeer hard groeien. Het “plofkip verhaal” wordt soms te gemakkelijk doorgetrokken naar varkens.

Groeipijn komt voor bij andere huisdieren maar ook bij kinderen.

Zelfs bij kinderen is soms niet helemaal duidelijk waardoor de pijn ontstaat. Naast problemen in de groeischijven zelf wordt ook gedacht aan prikkeling van zenuwen en pijn in aanhechtingen van spieren en pezen aan het bot. Als kinderen last hebben van groeipijn dan is dit vooral ‘s nachts.

Dit zou te maken kunnen hebben met het feit dat botgroei vooral ’s nachts plaatsvind, als de botten niet belast worden. Maar ook hierover verschillen de meningen.

De wetenschap is er bij mensen nog steeds niet helemaal uit, laat staan dat er bij vleesvarkens een eenduidige verklaring en oplossingen te vinden zijn!

Dieren kunnen echter niet vertellen wanneer ze het meeste last hebben van pijn, we moeten het doen aan de hand van het beeld wat ze laten zien.  Ze kunnen niet vragen om een paracetamolletje zodat ze beter en zonder pijn kunnen slapen.

Geef bij twijfel kreupele varkens pijnstillers. Via een injectie of heel gemakkelijk via drinkwater. Het zal hun welzijn en daardoor ook hun prestaties ten goede komen.

 De Varkenspraktijk nieuwsbrief/september 2017/TvdV